Acetylsalicylzuur in lage dosis ter preventie van pre-eclampsie

Pre-eclampsie wordt gekenmerkt door het optreden van arteriële hypertensie (> 140/90mmHg) en proteïnurie (> 0,3 g/24 u) na 20 weken zwangerschap bij een vrouw die tevoren normotensief was. Pre-eclampsie is een belangrijke oorzaak van perinatale morbiditeit en mortaliteit, vandaar de interesse voor de preventie ervan. De etiologie van pre-eclampsie is niet goed bekend, en de studies over het preventief effect van acetylsalicylzuur op het optreden van pre-eclampsie gaven soms tegenstrijdige resultaten. De Preventive Services Task Force in de Verenigde Staten (UPSTF) heeft recent de beschikbare gegevens herzien over de doeltreffendheid en veiligheid van acetylsalicylzuur in de preventie van pre-eclampsie bij de vrouwen met hoog risico van pre-eclampsie. In de meta-analyse werd een hoog risico van pre-eclampsie gedefinieerd als de aanwezigheid van minstens één van volgende risicofactoren: antecedenten van pre-eclampsie, chronische hypertensie, diabetes, nieraandoening, auto-immuunziekte, meerlingenzwangerschap.¹

Uit deze meta-analyse van gerandomiseerde studies blijkt dat toediening van acetylsalicylzuur aan een dosis van 60 tot 100 mg/dag na 12 weken zwangerschap bij vrouwen met hoog risico, leidt tot een statistisch significante vermindering van het aantal gevallen van pre-eclampsie (Relatief Risico (RR) 0,76; 95 %-betrouwbaarheidsinterval (BI) 0,62 tot 0,95), intra-uteriene groeiachterstand (RR 0,80; 95 %-BI 0,65 tot 0,99) en voortijdige bevallingen (RR 0,86; 95 %-BI 0,76 tot 0,98), maar niet tot een vermindering van de perinatale mortaliteit. De winst in absolute cijfers is echter bescheiden: de Number Needed to Treat (NNT) bedroeg 42 om 1 extra geval van pre-eclampsie te vermijden, 71 om 1 extra geval van intra-uterine groeiachterstand te vermijden, en 65 om 1 extra geval van voortijdige bevalling te vermijden. De resultaten van deze meta-analyse toonden, bij gebruik van lage doses acetylsalicylzuur, geen verhoogd risico van complicaties zoals loslating van de placenta, postpartumbloeding of bloeding bij de pasgeborene.

De resultaten van deze analyse sluiten aan bij de aanbevelingen van onder andere de Wereldgezondheidsorganisatie, de National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) en de American College of Obstetricians and Gynecologists.

- Bij vrouwen met een hoog risico van pre-eclampsie (d.w.z. met antecedenten van pre-eclampsie, chronische hypertensie, diabetes, nieraandoening, auto-immuunziekte, of in geval van meerlingenzwangerschap) wordt aanbevolen om acetylsalicylzuur in lage dosis (60 tot 100 mg per dag) toe te dienen vanaf het einde van het eerste zwangerschapstrimester.

- Bij vrouwen met matig risico van pre-eclampsie (d.w.z. met meerdere minder ernstige risicofactoren zoals eerste zwangerschap, leeftijd ≥ 40 jaar, interval tussen de bevallingen > 10 jaar, BMI ≥ 35, familiale antecedenten van pre-eclampsie), wordt eenzelfde preventieve aanpak soms voorgesteld maar het klinisch voordeel is nog beperkter dan bij vrouwen met hoog risico.

- Bij vrouwen met laag risico van pre-eclampsie wordt inname van acetylsalicylzuur niet aanbevolen.

Commentaar van het BCFI

Niet alle risicofactoren van pre-eclampsie zijn goed geëvalueerd, en in de praktijk blijft het moeilijk om te bepalen welke patiënten baat zullen hebben van acetylsalicylzuur in lage dosis. In de praktijk baseert men zich vooral op de antecedenten van pre-eclampsie, maar men dient ook rekening te houden met andere factoren zoals arteriële hypertensie, meerlingenzwangerschap, nierziekte … In het Gecommentarieerd Geneesmiddelenrepertorium wordt vermeld dat acetylsalicylzuur af te raden is tijdens de zwangerschap, onder andere omwille van vermoeden van een teratogeen effect gedurende het eerste zwangerschapstrimester en van het bloedingsrisico bij de moeder, de foetus en de pasgeborene bij inname van acetylsalicylzuur tijdens het derde zwangerschapstrimester. Met de lage doses acetylsalicylzuur zoals deze gebruikt ter preventie van pre-eclampsie, zijn er geen aanwijzingen voor een verhoogd bloedingsrisico tijdens de bevalling. Uit voorzorg wordt toch aanbevolen om de inname van acetylsalicylzuur 5 à 10 dagen vóór de voorziene bevallingsdatum te stoppen.