Risico van veneuze trombo-embolie met progestageen-alleen anticonceptiva

Er was de laatste tijd veel aandacht voor het risico van diepe veneuze trombose bij gebruik van oestroprogestagene anticonceptiva [zie Folia februari 2013 en bericht van 29/11/13 in de rubriek " Goed om te weten" op onze website] en men vraagt zich in dit verband af wat de plaats is van de progestageen-alleen anticonceptiva.

De gegevens over het trombo-embolische risico van progestageen-alleen anticonceptiva zijn veel beperkter dan voor de oestroprogestagene anticonceptiva. De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) en de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) stellen toch voor om bij vrouwen met cardiovasculaire risicofactoren of met antecedenten of risicofactoren van diepe veneuze trombose, een progestageen-alleen anticonceptivum te gebruiken¹. Deze aanbevelingen berusten op het feit dat de progestageen-alleen anticonceptiva weinig effect hebben op de bloedstolling, de bloeddruk en de lipidenspiegel, en ze berusten ook op de resultaten van meerdere grootschalige epidemiologische studies waarin het gebruik van progestageen-alleen anticonceptiva niet leidde tot een statistisch significante verhoging van het risico van cardiovasculair accident of diepe veneuze trombose.

Twee publicaties geven aanvullende gegevens over het risico van diepe veneuze trombose bij gebruik van progestageen-alleen anticonceptiva.

• In een Deense cohortstudie was er geen statistisch significante toename van het risico van diepe veneuze trombose met het intra-uteriene device (IUD) op basis van levonorgestrel, noch met het subcutane implantaat op basis van etonogestrel ten opzichte van vrouwen die geen hormonale anticonceptie gebruikten².
• In een meta-analyse van 8 observationele studies werd het risico van diepe veneuze trombose geëvalueerd bij gebruik van progestageen-alleen anticonceptiva³. De resultaten wijzen erop dat deze anticonceptiva globaal gezien niet gepaard gaan met een verhoogd risico van diepe veneuze trombose ten opzichte van vrouwen die geen hormonale anticonceptie gebruiken. De resultaten van een subgroepanalyse volgens de gebruikte toedieningsweg (oraal, intra-uterien of injecteerbaar) wijzen erop dat er met de orale progestagenen (progestagene minipil) en met het IUD op basis van levonorgestrel geen verhoogd risico is van diepe veneuze trombose ten opzichte van vrouwen die geen hormonale anticonceptie gebruiken, maar dat met de injecteerbare progestagenen (prikpil) dit risico tweemaal hoger is.

De resultaten van deze niet-gerandomiseerde studies moeten echter met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.

Deze resultaten geven dus bijkomende argumenten voor de keuze van progestageen-alleen anticonceptiva bij vrouwen met hoog risico van diepe veneuze trombose die anticonceptie wensen. Voorzichtigheid is echter geboden, in het bijzonder met de prikpil, bij vrouwen met zeer hoog risico van diepe veneuze trombose.

1 MMWR Early Release 2010; 59: 1-86

² BMJ 2012; 344: e2990 (doi: 10.1136/bmj.e2990)

³ BMJ 2012; 345: e4944 (doi: 10.1136/bmj.e4944)