Het KCE evalueert de effectiviteit van 40 “innovatieve” geneesmiddelen tegen kanker

Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) onderzocht op vraag van het RIZIV de effectiviteit en kosteneffectiviteit van 40 verschillende “innovatieve” geneesmiddelen gebruikt bij 12 types van kanker (vooral in de gemetastaseerde setting) gediagnosticeerd tussen 2004-2017 (KCE Reports 343, 05/07/21).1 Daarvoor werden gegevens van de Stichting Kankerregister, het Intermutualistisch Agentschap en de Kruispuntbank van de Sociale zekerheid gecombineerd. Een overzicht van de onderzochte indicaties en geneesmiddelen wordt weergegeven in tabel 1.

 
Voor de helft van de bestudeerde indicaties werd geen positieve evolutie gezien voor de overlevingskans en mediane overlevingstijd tussen 2004-2017. De bruto-uitgaven voor de kankergeneesmiddelen die onderzocht werden voor deze indicaties, stegen daarentegen aanzienlijk in deze periode. Voor de andere helft van de indicaties waren er meestal ook grote stijgingen in de uitgaven, maar vond men wel (meestal kleine) verbeteringen in de overleving.  De auteurs van het KCE-rapport concluderen dat voor de indicaties zonder verbetering in overleving, vraagtekens kunnen geplaatst worden bij de effectiviteit en kosteneffectiviteit van de betrokken geneesmiddelen.
 
Het dient benadrukt te worden dat op basis van deze observationele gegevens geen oorzakelijk verband kan aangetoond worden tussen een bepaald geneesmiddel en overleving. In andere publicaties werd reeds gepleit om dure innovatieve geneesmiddelen tegen kanker grondiger te evalueren in RCT’s (randomized controlled trials) aan de hand van harde eindpunten.2-5 Zie ook Folia september 2018.

 Voor een meer uitgebreide bespreking van de studie van het KCE, inclusief de economische evaluaties: zie het KCE rapport.

Tabel 1. Een overzicht van de onderzochte indicaties en geneesmiddelen per evolutie in overleving (2004-2017)
 

Indicaties zonder verbeteringen van overleving maar grote stijging in kosten	Indicaties met (meestal kleine) verbeteringen van overleving maar bijna altijd grote stijging in uitgaven
Borstkanker stadium IV* pertuzumab, trastuzumab emtansine, palbociclib, abemaciclib, en ribociclib	Chronische myeloïde leukemie imatinib, nilotinib, dasatinib, bosutinib, en ponatinib
Colorectale adenocarcinoom stadium IV bevacizumab, cetuximab, panitumumab, aflibercept en regorafenib	Multipel myeloom lenalidomide, pomalidomide, bortezomib en daratumumab
Hoofdhals carcinoom stadium IV (plaveiselcelcarcinoom) cetuximab	Non-hodgkinlymformen rituximab, ibrutinib en obinutuzumab
Maligne melanoom stadium IV ipilimumab, pembrolizumab, nivolumab, dabrafenib, vemurafenib, en trametinib	Niet-kleincellig longkanker stadium IV erlotinib, gefitinib, afatinib & crizotinib, nivolumab en pembrolizumab
Maligne mesothelioom van de pleura stadium III/IV/X pemetrexed	Prostaatkanker stadium IV enzalutamide
Eierstokkanker stadium IV (epitheliaal) bevacizumab	Niercelcarcinoom stadium IV   sunitinib, pazopanib, everolimus, sorafinib, axitinib,temsirolimus, en nivolumab

Bronnen