Selecties

Dermatologie:

• eczeem: ​opflakkering die een krachtige lokale behandeling met corticosteroïden vereist.
• plaque psoriasis:
  • wanneer hydrateren als basisbehandeling niet voldoende is.
  • andere locaties dan gezicht en huidplooien​.

Motivatie

• Eczeem, bij exacerbatie :
  • Lokale toepassing van corticosteroïden zijn effectief bij de behandeling van eczeem (zie Folia januari 2023 en Repertorium BCFI 15.2).
  • De lokalisatie en de ernst van het eczeem bepalen de keuze voor een bepaalde sterkte van het corticosteroïdpreparaat (zie Repertorium BCFI 15.4 - step-upbenadering en step-downbenadering).
• Psoriasis
  • Lokale corticosteroïden (met of zonder vitamine D-analogen) zijn effectief voor de behandeling van plaque psoriasis (psoriasis vulgaris) in de eerstelijnszorg, wanneer de behandeling met indifferente middelen (hydraterende crème) niet meer voldoende is (zie Repertorium BCFI 15.8 )
  • De sterkte van het corticosteroïdpreparaat moet aangepast worden aan de ernst en de lokalisatie van de aandoening (zie Repertorium BCFI 15.2)
    • Als eerste keuze wordt een sterk werkzaam corticosteroïd preparaat aanbevolen (bij NHG-standaard 2023 - Psoriasis) : betamethasonvaleraat is geselecteerd
    • Ter hoogte van het gelaat of de lichaamsplooien gaat de voorkeur naar een matig werkzaam corticosteroïd preparaat : clobetasonbutyraat is geselecteerd

• Plan een meer geleidelijke vermindering van de behandeling, des te meer als de behandeling is verlengd over grote huidoppervlakten of in aanwezigheid van verminderde nierfunctie (zie bijzondere voorzorgen).
• In onze selectie binnen een bepaalde klasse primeert de kostprijs. Magistraal voorgeschreven preparaten zijn merkelijk goedkoper dan specialiteiten.

Dosering

• 1 tot 2 maal per dag dun aanbrengen op de te behandelen huid,
• de keuze van het vehiculum hangt af van de toestand van de huidlaesies :
  • crème : voor vochtige of nattende (acute) aandoeningen.
  • zalf : voor droge of schilferige aandoeningen (chronisch).
  • lotion : voor de hoofdhuid of de behaarde huid.
• de duur van de behandeling zo kort mogelijk houden.
• plan een geleidelijk afbouwen om een mogelijk rebound-effect te voorkomen (gebaseerd op consensus).
• bij psoriasis : bij een zeer dikke schilferlaag moet de huid enkele dagen worden voorbereid met een preparaat dat acetylsalicylzuur bevat, voordat met de lokale behandeling met corticosteroïden wordt gestart.

In geval van nierfalen

• Bij nierfalen kunnen metabolisme en eliminatie vertraagd zijn, met een verhoogd risico op systemische absorptie bij langdurig gebruik over een groot oppervlak. Om deze reden verdient het de voorkeur om een meer geleidelijke vermindering van de behandeling te plannen.

Voorzorgsmaatregelen voor gebruik

BIJZONDERE VOORZORGEN VOOR OUDEREN

• vanwege de dunne huid en meer kans op huidatrofie is er bij ouderen een hogere resorptie door de huid. bijnierschorssuppressie kan sneller optreden, vooral na langdurige behandeling, behandeling van grote oppervlakken en met een sterker corticosteroïde. Er wordt aanbevolen de behandeling geleidelijker af te bouwen.
• betamethason valeraat is een sterk werkend corticosteroïd: in het algemeen wordt toepassing op het gezicht, in de huidplooien, op de huid rond de genitaliën, op een beschadigde huid niet aanbevolen.
• voorzorgsmaatregelen voor gebruik zijn dezelfde als voor jongere mensen (zie Repertorium BCFI 15.2.)
• indien geen verbetering binnen de 2 tot 4 weken, dient de diagnose te worden geherevalueerd.
• voorzichtig bij gelijktijdig gebruik van andere niet-compatibele crèmes (verminderde werkzaamheid - zie rubriek interacties)

Ongewenste effecten

• De lokale en systemische (zie 5.4. Corticosteroïden) ongewenste effecten hangen af van de concentratie en de werkzaamheid van het corticosteroïd, van het vehiculum (een zalf is meestal sterker werkzaam dan een crème of een lotion), van de behandelingsduur en van de toestand van de huid, maar ook van de aard van de aandoening die men behandelt, van de lokalisatie en de uitgebreidheid van de aandoening en van de leeftijd van de patiënt.
• Huidatrofie, striemen, telangiëctasieën, infecties, vertraagde wondheling, hypertrichose, periorale dermatitis, papulopustuleuze rosacea, verandering van pigmentatie: vooral na langdurige toepassing.
• Allergische reacties met mogelijk kruisallergie, frequenter met esters van hydrocortison en van methylprednisolon. Bij onvoldoende antwoord moet men altijd de mogelijkheid van allergische contactdermatitis door het corticosteroïd of een excipiens overwegen (naast slechte therapietrouw, bv. door corticofobie).
• Inhibitie van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras, vooral bij de zuigeling of bij zeer lang en zeer uitgebreid gebruik.
• Iatrogeen syndroom van Cushing (zelden).
• Na plotseling stoppen van een langdurige behandeling en zeker bij gebruik van (zeer) sterk werkzame preparaten, kunnen zich lokale reboundverschijnselen voordoen. Dit kan leiden tot corticosteroïdafhankelijkheid. Afbouwen door middel van verminderen van de applicatiefrequentie of eventueel overschakelen op een minder sterk werkzaam preparaat kan in dat geval aangewezen zijn.

Contra-indicaties

• Niet-behandelde bacteriële, virale of mycotische huidinfecties.
• Rosacea en periorale dermatitis.

Prijstabel