: geneesmiddel met een nieuw actief bestanddeel of nieuw biologisch geneesmiddel, waarvoor het melden van ongewenste effecten aan het Belgisch Centrum voor Geneesmiddelenbewaking wordt aangemoedigd

Erdosteïne (Mucodox®, hoofdstuk 4.2.2.1.), een mucolyticum dat afgeleid is van cysteïne, is recent in België beschikbaar, maar is al meer dan 10 jaar in andere Europese landen gecommercialiseerd. Erdosteïne wordt voorgesteld als oraal middel voor de behandeling van bronchiale secretiestoornissen bij volwassenen. Het is een inactieve prodrug die omgezet wordt tot drie actieve metabolieten. Het is niet bewezen dat erdosteïne doeltreffender is dan de andere mucolytica. De ongewenste effecten zijn gelijkaardig aan deze van de andere mucolytica, en het gaat bij hoge doses vooral om gastro-intestinale last. De plaats van mucolytica, bv. in geval van hoest met sputumproductie of ter preventie van COPD-exacerbaties, is niet duidelijk [zie Folia maart 2003 en oktober 2005].

Pazopanib (Vorient®, hoofdstuk 10.7.) is een nieuwe tyrosinekinase-inhibitor voorgesteld voor de behandeling van gevorderd niercarcinooom. De voornaamste ongewenste effecten zijn levertoxiciteit, gastro-intestinale last, arteriële hypertensie, bloedingen, verlenging van het QT-interval en het optreden van trombotische aandoeningen. Pazopanib wordt door CYP3A4 afgebroken.

Fentanyl, dat reeds beschikbaar is als transdermaal systeem, bestaat nu ook als nasale spray (Instanyl®, hoofdstuk  5.4.1.), voor de behandeling van paroxysmale pijnaanvallen bij patiënten die reeds met narcotische analgetica behandeld worden omwille van chronische pijn ten gevolge van kanker. Bij nasale verstuiving (in één neusgat) wordt, naargelang de verpakking, een vaste dosis van 50, 100 of 200 µg fentanyl vrijgesteld. Fentanyl wordt snel geresorbeerd doorheen de neusmucosa en leidt tot vlugge (na 10 minuten) maar kortdurende (ongeveer 60 minuten) verlichting van de pijn. In de praktijk is het echter niet uit te sluiten dat de nasale resorptie varieert in functie van de positie van het hoofd, en dat de oplossing deels in de keel terechtkomt, met gastro-intestinale resorptie van fentanyl tot gevolg.

De posologie dient individueel bepaald te worden. Er moet gestart worden met één verstuiving van 50 µg in één enkel neusgat. Bij onvoldoende verlichting na 10 minuten, kan een tweede verstuiving aan dezelfde dosis toegediend worden. De patiënt moet minstens 4 uur wachten alvorens een nieuwe pijnaanval te behandelen; per dag mogen maximum 4 pijnaanvallen behandeld worden. Indien de patiënt regelmatig acute pijnaanvallen vertoont, dient de posologie van de analgetische basisbehandeling te worden herzien. Naast de klassieke ongewenste effecten van de narcotische analgetica zijn er ook de ongewenste effecten te wijten aan de toedieningsweg zoals irritatie van de keel, epistaxis, rinorroe, neusulcus. Omwille van de snelle stijging van de fentanylspiegels, kunnen ook ongewenste effecten zoals nausea, braken, hoofdpijn, slaperigheid en sufheid optreden. Gelijktijdige toediening van een nasale vasoconstrictor of andere geneesmiddelen voor nasaal gebruik moet vermeden worden. Hoewel de nasale toediening meer geschikt kan zijn bij bepaalde patiënten (bv. in geval van nausea, braken, mucositis of monddroogte), dient men de aandacht te vestigen op het feit dat deze multi-doses flacon weinig beveiligd is, en aanleiding kan geven tot accidentele blootstelling of overdosering, met ernstige en soms fatale ongewenste effecten. Er dient daarenboven rekening gehouden te worden met de hoge kostprijs, bv. ten opzichte van morfine langs orale weg.

– Op 14 maart 2011 start een nieuwe informatiecampagne over joodprofylaxis bij nucleaire accidenten. Ook zijn nieuwe kaliumjodide(KI)-tabletten beschikbaar in de apotheken in de risicozones; deze vervangen de oude comprimés waarvan de houdbaarheidsdatum is overschreden. Personen die wonen in een zone van 20 km rond een kerncentrale (10 km voor de centrale van Fleurus) kunnen gratis KI-tabletten afhalen in een apotheek binnen de risicozone. Enkel de apotheken binnen een risicozone mogen KI-tabletten bestellen en afleveren. In geval van een nucleair accident en blootstelling aan radioactief jood kan bij snelle inname van KI-tabletten de resorptie van radioactief jood door de schildklier worden tegengehouden, wat het risico van schildklierkanker vermindert. Deze maatregel is vooral belangrijk bij de jonge populatie; inderdaad, hoe jonger, hoe gevoeliger men is voor het risico van schildklierkanker bij een nucleair accident [zie ook Folia februari 2003: www.bcfi.be/Folia/Index.cfm?FoliaWelk=F30N02D]. Meer informatie via www.nucleairrisico.be, een website gepubliceerd door de FOD Volksgezondheid, in samenwerking met het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC, www.fanc.fgov.be).