Bepaalde loten van specialiteiten op basis van valsartan (en associaties) worden sinds juli teruggetrokken uit apotheken, omwille van de aanwezigheid van de onzuiverheid NDMA, een carcinogene stof. Hoewel er vermoedelijk geen acuut risico is en in afwachting van de resultaten van het lopende onderzoek, kunnen artsen en apothekers de patiënten begeleiden bij een overstap naar een andere specialiteit op basis van valsartan aan de hand van een nieuw voorschrift op stofnaam (VOS-voorschrift). In afwachting van het krijgen van een alternatief is het belangrijk er de patiënt op te wijzen dat het gevaarlijker is de behandeling met valsartan te onderbreken dan het met NDMA besmette product verder te nemen. Plots onderbreken van een behandeling met valsartan is formeel af te raden, zeker bij hartfalen.

Begin juli kondigde het EMA 1,2 een terugtrekking aan van bepaalde loten van geneesmiddelen op basis van valsartan (en associaties) uit alle Europese apotheken. Aanleiding hiervoor is dat de onzuiverheid NDMA (nitrosodimethylamine) werd aangetroffen in de grondstof valsartan bij een bepaalde fabrikant, het Chinese Zhejiang Huahai Pharmaceuticals, grondstofleverancier voor o.a. de generieken Sandoz en Eurogenerics (EG). De terugtrekking gebeurt wereldwijd voor alle geneesmiddelen die geproduceerd zijn op basis van de grondstof valsartan van deze fabrikant.

NDMA, een nevenproduct van industriële processen, staat bekend als mogelijk carcinogeen voor de mens. De onzuiverheid werd per toeval ontdekt aangezien NDMA niet systematisch opgespoord werd via de routinetesten van de fabrikant. Er wordt door het EMA verder onderzocht of de aanwezigheid van NDMA het gevolg is van een aanpassing van het productieproces door de fabrikant sinds 2012. Daarnaast onderzoekt het EMA hoe hoog de concentraties NDMA zijn in de betrokken loten, en of ook valsartan van andere fabrikanten sporen van NMDA vertoont.

Het Belgische geneesmiddelenagentschap (FAGG) publiceerde een bericht op 17 juli.
Uit de communicatie van het FAGG3.

“Hoewel een grondigere evaluatie nodig is, bestaat er geen onmiddellijk risico. Het is nog te vroeg om informatie te verschaffen over het mogelijke risico van NDMA op langere termijn voor de patiënten. Het EMA heeft van dit aspect van de herbeoordeling een prioriteit gemaakt en zal het publiek informeren zodra nieuwe informatie beschikbaar is. Het EMA zal ook experten in toxicologie raadplegen om de mogelijke impact van NDMA op het menselijk lichaam beter te meten. Deze herbeoordeling heeft ook tot doel te bepalen hoelang en op welke niveaus van NDMA patiënten werden blootgesteld.

Patiënten die valsartan nemen, worden aangeraden om hun behandeling niet te stoppen zonder eerst advies te vragen aan hun arts of apotheker. Voor alle vragen mogen patiënten bij hun apotheker terecht, die hen zal kunnen zeggen of hun geneesmiddel bij deze terugroepactie betrokken is.”

Maatregelen

Wanneer een patiënt zich aandient bij de apotheker of arts met een specialiteit op basis van valsartan, kan deze nagaan of de verpakking al dan niet deel uitmaakt van de terugroepactie (zie tabel – situatie 26/07/2018). Actuele intrekkingslijsten zijn te raadplegen op de website van APB.
Het is belangrijk dat de patiënt begrijpt dat een onderbreking van de behandeling met valsartan veel grotere risico’s inhoudt dan het potentiële (nog niet gedefinieerde)  carcinogene risico ten gevolge van de onzuiverheid NMDA, zeker wanneer valsartan wordt genomen omwille van hartfalen. Indien gewenst kan een nieuw voorschrift worden opgemaakt door de arts om een andere verpakking te bekomen. Gezien de stockbreuken en de variabele beschikbaarheid van specialiteiten op basis van valsartan op dit moment, is het nuttig om een voorschrift op stofnaam (VOS-voorschrift) op te maken, zodat een specialiteit kan worden afgeleverd, die buiten de terugroepactie valt en op dat moment beschikbaar is.

Volgende loten zijn in België betrokken bij de terugroepactie (situatie 26/7/18):

Verpakkingen Loten
Valsartan EG 28 x 80 mg
Valsartan EG 98 x 80 mg
Valsartan EG 28 x 160 mg
Valsartan EG 98 x 160 mg
Valsartan EG 98 x 320 mg
Co-Valsartan EG 98 x 80 mg/12,5 mg
Co-Valsartan EG 98 x 160 mg/12,5 mg
Co-Valsartan EG 98 x 160 mg/25 mg		 52146, 62769, 73920
52146, 72293, 73211, 73920
73337
64315, 70419, 73337, 74243
64361, 72870
70342
70410, 73427
64583, 70584, 73392, 81203
Valsartan Sandoz 28 x 80 mg
Valsartan Sandoz 56 x 80 mg
Valsartan Sandoz 98 x 80 mg
Valsartan Sandoz 28 x 160 mg
Valsartan Sandoz 56 x 160 mg
Valsartan Sandoz 98 x 160 mg

Valsartan Sandoz 28 x 320 mg
Valsartan Sandoz 98 x 320 mg
Co-Valsartan Sandoz 56 x 80 mg/12,5 mg
Co-Valsartan Sandoz 98 x 80 mg/12,5 mg
Co-Valsartan Sandoz 28 x 160 mg/12,5 mg
Co-Valsartan Sandoz 56 x 160 mg/12,5 mg
Co-Valsartan Sandoz 98 x 160 mg/12,5 mg
Co-Valsartan Sandoz 28 x 160 mg/25 mg
Co-Valsartan Sandoz 56 x 160 mg/25 mg
Co-Valsartan Sandoz 98 x 160 mg/25 mg

 GF6004, HJ2756
GC2870, HJ3042
FY1086, GJ9236, GW8886, HJ3047, HW7340
GD9162
GF7218
FV0066, FY1092, GF7215, GF7216, GR4204, GX6871, HE6970, HH5102, HH5104, HW3614, HX2895
GJ0281
GB2725, GJ0285, GW5805, HR7423, HU1328, HW6755
GC7297
FU9864, GC7299, HD4267, HH3716, HK8375
GC9757
GD9164, HV9421
FV4662, FZ0855, GM7947, GY9675, GY9673, HJ5453, HV9426
GC9793
GU2633
FW6901, FR6513, FR6516, GE4493, GS5636, HG7994, HW8572
Diovane PI Pharma 98 x  160 mg FS9145, FY4288, FY4289, GN5296, GS2669, GU2013, HA7331, HD2910

Bron: intrekkingslijsten APB situatie 26 juli 2018

Specifieke bronnen

1 EMA Persbericht 5/7/18 ‘EMA reviewing medicines containing valsartan from Zhejiang Huahai following detection of an impurity’ https://www.ema.europa.eu/ema/index.jsp?curl=pages/news_and_events/news/2018/07/news_detail_002984.jsp&mid=WC0b01ac058004d5c1​
2 EMA Persbericht 17/7/18 Update on review of valsartan medicines following detection of impurity in active substance  https://www.ema.europa.eu/ema/index.jsp?curl=pages/news_and_events/news/2018/07/news_detail_002991.jsp&mid=WC0b01ac058004d5c1
3 FAGG nieuwsbericht 17/07/2018
Herbeoordeling van geneesmiddelen op basis van valsartan na het ontdekken van een onzuiverheid in de werkzame stof – terugroepactie van sommige loten van geneesmiddelen  https://www.fagg.be/nl/news/herbeoordeling_van_geneesmiddelen_op_basis_van_valsartan_na_het_ontdekken_van_een_onzuiverheid