Vitamine K1 ter preventie van de hemorragische ziekte van de pasgeborene

De hemorragische ziekte van de pasgeborene is het optreden van spontane bloedingen door vitamine K-tekort ("Vitamine K deficiency bleeding&quot). Er zijn drie vormen beschreven.

1. De klassieke vorm (eerste week na de geboorte).
2. Een laattijdige vorm (2de tot 12de week na de geboorte) die in principe optreedt bij pasgeborenen die borstvoeding krijgen en aan wie geen vitamine K bij de geboorte werd toegediend, alsook bij pasgeborenen met absorptiestoornissen, b.v. cholestase, mucoviscidose.
3. Een vroegtijdige vorm (binnen de 24 uur na de geboorte) die vooral optreedt bij kinderen wiens moeder tijdens de zwangerschap werd behandeld met bepaalde anti-epileptica, antibiotica en tuberculostatica.

De preventie van de hemorragische ziekte berust op de toediening van vitamine K₁ bij de pasgeborene. Er bestaat consensus over het feit dat vitamine K₁ systematisch dient te worden toegediend aan alle pasgeborenen. Over de toedieningsmodaliteiten van vitamine K₁ (orale of parenterale toediening, eenmalige orale of herhaalde orale toediening) daarentegen bestaat een controverse. Recent heeft de Belgische Geneesmiddelencommissie de gegevens in verband met de toediening van vitamine K₁ bij de pasgeborene ter preventie van de hemorragische ziekte herzien. Het toedieningsschema dat wordt weergegeven in de tabel, werd aangenomen. Dit schema is gebaseerd op een artikel in La Revue Prescrire [18 : 287-290(1998)] en op opmerkingen van experten in het domein.

Toedieningsschema

1 mg i.m. of 2 mg per os^c (voor per os te herhalen in geval van braken)

1 mg i.m. of i.v.

Geen verdere toediening noodzakelijk

• Indien orale toediening bij de geboorte: 1 à 2 mg per os eenmaal per week, ofwel 25μg per os eenmaal per dag
• Indien intramusculaire toediening bij de geboorte: geen verdere toediening noodzakelijk

Herhaalde toediening naar noodzaak. De dosis en de toedieningsweg dienen te worden aangepast aan de onderliggende ziekte

Anti-epileptica: fenobarbital, primidon, carbamazepine, fenytoïne

Tuberculostatica: rifampicine

Cefalosporines: cefamandol, cefazoline, cefotetan

De toediening van vitamine K-antagonisten aan de moeder dient meerdere weken vóór de geplande bevallingsdatum te worden gestopt.

In geval van borstvoeding zal bij twijfel over de therapietrouw de intramusculaire toedieningsweg worden verkozen.

Klinische situatie
Bij de geboorte	Gezonde, voldragen baby
Risicobaby (prematuur, keizersnede, neonatale pathologie, behandeling van de moeder met bepaalde anti-epileptica, cefalosporines of tuberculostatica)a,b
Periode na de geboorte	Gezonde baby die geen borstvoeding krijgt
	Gezonde baby die voor meer dan 50% van de behoeften borstvoeding krijgt
Baby met absorptiestoornissen: cholestase, mucoviscidose...
a
b
c




Achtergrondinformatie en bedenkingen

• Het wordt algemeen aanvaard dat bij gezonde, voldragen baby’s de intramusculaire toediening van vitamine K₁ bij de geboorte doeltreffend is voor de preventie van de klassieke en laattijdige vormen van de hemorragische ziekte. De resultaten van epidemiologisch onderzoek, die een hogere incidentie toonden van leukemie en kanker bij kinderen die bij de geboorte vitamine K intramusculair hadden gekregen dan bij kinderen aan wie vitamine K oraal of helemaal niet was toegediend, zijn in latere epidemiologische studies weerlegd; experten in het domein lijken het er nu over eens dat een causaal verband zeer onwaarschijnlijk is. In hoeverre de injectie van vitamine K₁ bij de geboorte leidt tot problemen ter hoogte van de injectieplaats, is niet bekend.
• In verband met de orale toedieningsweg wijzen de gegevens er op dat een eenmalige toediening bij de geboorte bij kinderen die voor meer dan 50 % van hun behoeften borstvoeding krijgen, onvoldoende bescherming biedt voor de preventie van de laattijdige vorm van de hemorragische ziekte. Dit is de reden waarom bij deze kinderen herhaalde orale toediening wordt aanbevolen. Herhaalde orale toediening vereist wel de medewerking van de ouders, met mogelijke problemen van therapietrouw, en de doeltreffendheid kan onzeker zijn in geval van regurgitatie. Bij kinderen die geen borstvoeding krijgen, is een eenmalige orale toediening bij de geboorte voldoende gezien de melk voor flesvoedingen voor baby’s aangerijkt is met vitamine K.
• Ter preventie van de vroegtijdige vorm van de hemorragische ziekte van de pasgeborene wiens moeder tijdens de zwangerschap werd behandeld met bepaalde anti-epileptica (fenobarbital, primidon, carbamazepine en fenytoïne), antibiotica (de cefalo-sporines cefamandol, cefazoline, cefotetan) en tuberculostatica (rifampicine), wordt aanbevolen aan de moeder vitamine K₁ toe te dienen, b.v. 10 mg vitamine K₁ i.m. 24 uur vóór de bevalling. Ook wordt aanbevolen bij de moeder de toediening van vitamine K-antagonisten meerdere weken vóór de geplande bevallingsdatum te stoppen.

Specialiteitsnamen