De Transparantiefiches: een update

vanaf 1 januari 2007 zullen op onze website herziene versies van tot nu toe verschenen Transparantiefiches te consulteren zijn. Hier worden de belangrijkste wijzigingen van het laatste jaar gemeld.

Aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis (ADHD)

Uit een overzicht van alle gerandomiseerde studies met atomoxetine (Strattera®, in België gecommercialiseerd sedert midden september 2006) blijkt dat deze noradrenaline-heropnameremmer de symptomen van ADHD op korte termijn (6 tot 12 weken) kan verminderen. Studies naar de werkzaamheid en veiligheid op langere termijn ontbreken, en goed vergelijkend onderzoek met methylfenidaat is evenmin voorhanden. Bij kinderen die onvoldoende reageren op methylfenidaat of die methylfenidaat slecht verdragen, zou atomoxetine kunnen worden geprobeerd, maar juist bij deze groep kinderen is de werkzaamheid niet onderzocht [ Geneesmiddelenbulletin 2006; 40: 105]. In de Transparantiefiche werd reeds gemeld dat gebruik van atomoxetine aanleiding kan geven tot leverstoornissen en zelfmoordgedachten. [Zie ook Folia november 2006 ]

Behandeling met modafinil (Provigil®, dagelijkse dosis tussen 170 en 425 mg gedurende 9 weken) verbeterde de symptomen van ADHD in vergelijking met placebo bij kinderen en adolescenten met ADHD, maar ging gepaard met een grote uitval (41% stopte de behandeling, de helft omwille van een gebrek aan effect). Doordat kinderen die niet reageerden op een eerdere behandeling met methylfenidaat uitgesloten werden, is het niet mogelijk een uitspraak te doen over het effect in deze groep. [ Evid Based Ment Health 2006; 9: 68 (Commentaar)] In een analyse van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) zijn enkele gevallen van ernstige huiduitslag en van Stevens-Johnson syndroom vastgesteld bij kinderen met ADHD die modafinil namen. [ La Revue Prescrire 2006; 274: 503] Modafinil heeft in België de indicatie ADHD niet (1/11/06).

Angststoornissen

Er zijn geen belangrijke wijzigingen over dit onderwerp.

Benigne prostaathypertrofie

De plaats van Serenoa repens in de aanpak van benigne prostaathypertrofie blijft onduidelijk. In een recent dubbelblind onderzoek bij 225 patiënten bleek dat behandeling met Serenoa repens gedurende 1 jaar geen invloed had op de klachten en de objectieve parameters van benigne prostaathypertrofie. [ N Engl J Med 2006; 354: 557-66 ]

Dementie

Een gerandomiseerde studie die olanzapine, risperidon en quetiapine vergeleek met placebo ter behandeling van psychose, agressie of agitatie bij thuiswonende bejaarden met de ziekte van Alzheimer, stelde vast dat de eventuele voordelen van een chronische behandeling met deze antipsychotica niet opwegen tegen de ongewenste effecten. [ N Engl J Med 2006; 355: 1525-38 ]

Diabetes

In september 2006 bracht het Europese Geneesmiddelenagentschap (European Medicines Agency of EMEA) een positief advies uit voor registratie van exenatide (Byetta®). [ www.emea.europa.eu ] Dit nieuwe middel, dat subcutaan geïnjecteerd dient te worden, zou een alternatief voor insuline kunnen zijn bij patiënten die met maximale behandeling met sulfamiden en/of metformine, onvoldoende glykemische controle bereiken. Exenatide is geassocieerd met een hoge incidentie van gastro-intestinale ongewenste effecten. [ Ann Intern Med 2005; 143: 559-69 ]

Jicht

Febuxostat is een nieuw type uricostaticum voor de profylactische behandeling van jicht. In een gerandomiseerde studie werd bij meer patiënten een daling van het urinezuur onder de 6 mg/100 ml vastgesteld met febuxostat dan met allopurinol; het aantal jichtaanvallen of tophi was niet significant verschillend. De hogere studieuitval en onduidelijkheid over de veiligheid op lange termijn, maken dat het te vroeg is om dit product aan te bevelen. [ N Engl J Med 2005; 353: 2450-61en ] Febuxostat is niet geregistreerd in België (01/11/06).

Migraine

De FDA vraagt aandacht voor het optreden van een serotoninesyndroom bij gelijktijdig gebruik van een triptaan enerzijds en een selectieve serotonine-heropnameremmer of een gemengd noradrenaline-serotonineheropnameremmer zoals duloxetine en venlafaxine anderzijds. [ www.fda.gov ]

Misbruik van triptanen kan leiden tot analgetica-geïnduceerde chronische hoofdpijn. [ La Revue Prescrire 2005; 25: 671; Folia februari 2006 ]

Rookstop

Varenicline behoort tot een nieuwe klasse medicatie bij rookstop. Na 1 jaar bedraagt het succespercentage van rookstop naargelang de studie 22% tot 44% voor varenicline, versus 4% tot 37% voor placebo. Studies suggereren dat varenicline doeltreffender zou zijn dan bupropion. Varenicline is geassocieerd met veel ongewenste effecten, vooral nausea. [ La Revue Prescrire 2006; 26: 645-8] Het product is Europees geregistreerd (Champix®), maar in België niet gecommercialiseerd (1/11/2006).

Stabiele angor

In de CHARISMA-studie was de associatie clopidogrel + acetylsalicylzuur niet doeltreffender dan acetylsalicylzuur alleen in de preventie van cardiovasculaire en cerebrovasculaire aandoeningen bij patiënten met hoog risico hierop. [ N Engl J Med 2006; 354: 1706-17 ; Folia augustus 2006 ]

Voorkamerfibrillatie

In een open label onderzoek (ACTIVE W) bij 6.706 patiënten met VKF en hoog risico van cerebrovasculair accident bleek behandeling met orale anticoagulantia werkzamer dan de combinatie van clopidogrel plus acetylsalicylzuur voor de preventie van vasculaire accidenten (o.a. cerebrovasculair accident). Wat betreft majeure bloedingen was er geen verschil tussen beide groepen; mineure bloedingen traden vaker op in de groep behandeld met anti-aggregantia. [ Lancet 2006; 367: 1903-12 ]

Zona

Een eenmalige epidurale injectie met corticosteroïden en analgetica heeft een matig effect op zoster-geassocieerde pijn in de eerste maand na optreden van herpes zoster, in vergelijking met gebruikelijke zorg (antivirale middelen en analgetica). Deze injectie had geen effect op de postherpetische neuralgie na 3 en 6 maanden. [ Geneesmiddelenbulletin 2006; 40: 27; Lancet 2006; 367: 219-24 ]

Brivudine (Zerpex®) werd recent in België gecommercialiseerd, voor gebruik tijdens de acute fase van zona bij immuuncompetente patiënten. In de bijsluiter stelt men voor brivudine 125 mg te starten binnen de 72 uur na het verschijnen van de eerste huidletsels en verder te zetten gedurende 7 dagen. Als ongewenst effect wordt vooral nausea vermeld. Brivudine mag zeker niet gecombineerd worden met fluorouracil en andere pyrimidine-analogen, omdat dit letale gevolgen kan hebben. [Zie ook Folia november 2006 ]