Preventie van recidiverende urineweginfecties bij het kind

Het rationele gebruik van antibiotica bij urineweginfecties werd reeds besproken in de Folia van juni 2005, januari 2006, juli 2006 en juli 2007. Er werd vermeld dat men bij optreden van een urineweginfectie bij het kind moet denken aan de mogelijkheid van een afwijking van de urinewegen, vooral bij jongens, bij meisjes jonger dan 5 jaar, en bij meisjes vóór de puberteit met recidiverende urineweginfecties. Bij het vaststellen van een afwijking, bv. vesico-ureterale reflux, wordt dikwijls een profylactische antibioticabehandeling voorgeschreven om het risico van recidieven en nieraantasting te verminderen. De gegevens waarop dit gesteund is, zijn echter beperkt.

Recent verschenen de herziene aanbevelingen van de National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) in verband met de aanpak van urineweginfecties bij het kind (via http://guidance.nice.org.uk/CG054 ). De aanbevelingen in verband met profylactische antibioticabehandeling zijn de volgende.

• Na een eerste episode van urineweginfectie dient niet systematisch een profylactische antibioticumbehandeling te worden gestart.
• Een profylactische antibioticabehandeling kan echter overwogen worden in geval van recidiverende urineweginfecties, gedefinieerd volgens NICE als minstens 3 episodes van infectie van de lagere urinewegen, of minstens 2 episodes van urineweginfectie waaronder minstens één épisode van infectie van de hogere urinewegen.
• Asymptomatische bacteriurie dient niet behandeld te worden.

De auteurs besluiten dat de beste manier om morbiditeit geassocieerd aan urineweginfecties te voorkomen, bestaat uit een vlugge diagnosestelling en een vlugge behandeling van elke episode van urineweginfectie [ Brit Med J 2007; 335: 395-7 met editoriaal : 356-7 ].

In verband met vesico-ureterale reflux blijkt uit een grootschalige cohortstudie bij kinderen (74.974 kinderen jonger dan 7 jaar) dat het risico van recidiverende urineweginfecties niet verhoogd is bij lichte tot matige vesico-ureterale reflux (graad 1 à 3), maar dat dit risico wel verhoogd is bij ernstiger reflux (graad 4 à 5) [ JAMA 2007; 298: 179-86 ]. De resultaten van deze studie suggereren ook dat profylactische antibioticabehandeling niet altijd doeltreffend lijkt in het verminderen van het aantal recidieven, zelfs bij kinderen met reflux graad 4 à 5, en geassocieerd is aan een verhoogd risico van resistentie.

De resultaten over de doeltreffendheid van profylactische antibioticumbehandeling bij kinderen met reflux graad 4 à 5, dienen echter voorzichtig te worden geïnterpreteerd gezien het zeer laag aantal kinderen dat in deze groep opgenomen was.

Naast de medicamenteuze profylaxis, werd bij volwassen vrouwen met antecedenten van urineweginfectie aangetoond dat dagelijks gebruik van veenbessen (in sap of onder vorm van capsulen) het aantal recidieven van urineweginfecties vermindert [ La Revue Prescrire 2007; 27: 595-7]. De gegevens bij het kind zijn echter zeer beperkt.