Behandeling van het prikkelbaredarmsyndroom

De behandeling van prikkelbare-darmsyndroom ("irritable bowel syndrome" of IBS) werd reeds besproken in de Folia van januari 2002 en januari 2006 . Er werd vermeld dat, naast een gedragsmatige aanpak, de aanpak vooral berust op een symptomatische behandeling, meestal echter in afwezigheid van degelijke studies.

In de Brit Med J [2008; 337: a2313 ] werden recent de resultaten gepubliceerd van een overzicht van de gecontroleerde gerandomiseerde studies bij patiënten met prikkelbaredarmsyndroom waarbij de doeltreffendheid van (1) vezelsupplementen (vooral oplosbare vezels zoals ispaghul of psyllium), (2) spasmolytica (vooral hyoscine en otilonium oraal) en (3) pepermuntolie (in capsules voor orale toediening) vergeleken werd met placebo of geen behandeling. De resultaten wijzen erop dat deze drie behandelingen doeltreffend zijn ter verlichting van de symptomen van prikkelbare-darmsyndroom en van de abdominale pijn, en dat ze weinig ongewenste effecten veroorzaken. De Number Needed to Treat (NNT), d.w.z. het aantal patiënten dat behandeld moest worden om ten opzichte van placebo bij één bijkomende patiënt persisterende symptomen te vermijden bedroeg 5 voor de spasmolytica, 6 voor de vezelsupplementen, en 2,5 voor pepermuntolie.

In verband met de toediening van vezels, tonen de resultaten van een recente studie [ Brit Med J 2009; 339: b3154 ] een gunstig effect op de symptomen van prikkelbare-darmsyndroom voor de oplosbare vezels (isphagul of psyllium), maar niet voor de onoplosbare vezels (tarwezemelen); onoplosbare vezels kunnen zelfs de symptomen van prikkelbare-darmsyndroom verergeren, vooral in het begin van de behandeling.

Bij de patiënten met persisterende of recidiverende symptomen, kan toediening van tricylische antidepressiv a (amitriptyline, nortriptyline, desipramine) nuttig zijn, maar hun gebruik is dikwijls beperkt omwille van het risico van ongewenste effecten.

In verband met tegaserod (een 5-HT4-receptorantagonist) en alosetron (een 5-HT3- receptorantagonist) vermeld in de Folia van januari 2006 , dient opgemerkt dat deze geneesmiddelen nooit in Europa werden geregistreerd. In de Verenigde Staten werd de vergunning voor het in de handel brengen van tegaserod geschorst omwille van een verhoogd risico van ischemische cardiovasculaire accidenten. Voor alosetron wordt in de Amerikaanse bijsluiter gewaarschuwd voor een verhoogd risico van ernstige gastro-intestinale complicaties (darmobstructie, toxisch megacolon, ischemische colitis).

Nota

Pepermuntolie (Menthae piperitae aetheroleum) is opgenomen in de lijst van de vergunde grondstoffen [via www.fagg.be , klik achtereenvolgens "Menselijk gebruik", "Grondstoffen", "Lijst van vergunde grondstoffen"] en kan magistraal bereid worden onder vorm van maagsapresistente capsules met 0,2 of 0,4 ml, 3 maal per dag in te nemen. De capsules dienen vóór de maaltijd ingenomen te worden en moeten in hun geheel ingeslikt worden, zonder vooraf te openen en zonder te kauwen. De behandeling wordt gewoonlijk gedurende 1 à 2 weken voortgezet of tot verdwijning van de symptomen (maximum 3 maanden). De ongewenste effecten zijn o.a. gastro-intestinale stoornissen (pyrosis, nausea, braken), perianale irritatie, dysurie. [Voor meer details, zie de monografie van het Committee on Herbal Medical Products (HMPC) van het Europese Agentschap van geneesmiddelen (EMEA) via www.emea.europa.eu/htms/human/hmpc/hmpcmonographs.htm ]. Pepermuntolie wordt in België niet terugbetaald voor deze indicatie.