Vaccinatie tegen gele koorts en nood voor herhaalvaccinaties

Gele koorts is een virale infectie overgedragen door muggen, en komt enkel voor in bepaalde tropische gebieden in Afrika en Zuid-Amerika. Hoewel de meeste infecties asymptomatisch of weinig ernstig verlopen, kan een ernstig ziektebeeld, met mogelijk fatale afloop, optreden. Er bestaat geen geneesmiddel tegen gele koorts, maar wel een doeltreffend vaccin (Stamaril®, levend verzwakt vaccin). In een recente aanbeveling van de Strategic Advisory Group of Experts on Immunisation van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) wordt gesteld dat eenmalige toediening van het gelekoortsvaccin bij immuuncompetente personen (vanaf de leeftijd van 9 maanden) langdurige immuniteit en levenslange bescherming tegen gele koorts biedt, en dat boostervaccinatie om de 10 jaar, in tegenstelling tot wat vroeger voorzichtigheidshalve gesteld werd, dus niet nodig is¹. Deze aanbeveling is gebaseerd op gegevens over immuunrespons uit langetermijnstudies (10 tot 40 jaar na vaccinatie) en over vaccinfalen: een adequate antilichaamtiter wordt behouden bij 75 à 100% van de gevaccineerden, wat voldoende wordt geacht om epidemieën van gele koorts te vermijden. Daarenboven zijn de gevallen van vaccinfalen (12 gevallen beschreven in de literatuur over een periode van 60 jaar) te wijten aan een gebrekkige immuunrespons op het vaccin, en niet aan het dalen van de immuniteit over de jaren. Gezien men met de tijd toch een daling van de antilichaamspiegels ziet, zal bij sommige groepen met een mogelijk geringer immuunantwoord (bv. jonge kinderen, ondervoede kinderen, hiv-patiënten met CD4+ T-lymfocytenspiegel > 200/ μl) de nood voor boosterdoses in de endemische landen moeten onderzocht worden door klinisch onderzoek en surveillantie. Op dit ogenblik blijven de internationale aanbevelingen voor 10-jaarlijkse vaccinatie in meerdere Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse landen van kracht, en wordt een bewijs van vaccinatie geëist alvorens men het land binnen mag. De WGO zal deze landen aanmoedigen om hun vaccinatievoorschriften te wijzigen. Toch kan het jaren duren alvorens dit zal zijn doorgevoerd. Zeer uitzonderlijk zijn met het gelekoortsvaccin levensbedreigende ongewenste effecten beschreven, met symptomen gelijkend op deze van gele koorts; deze werden uitsluitend gezien bij een eerste vaccinatie, en iets frequenter bij personen ouder dan 60 jaar en bij zuigelingen. Het gelekoortsvaccin heeft een aantal absolute contra-indicaties (bv. na transplantatie of tijdens immuunsuppressieve behandeling) en een aantal relatieve contra-indicaties waarbij individueel de risico’s en voordelen van vaccinatie moeten worden beoordeeld (bv. personen ≥ 60 jaar, kinderen tussen 6 en 9 maanden, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven); in die omstandigheden kan, na zorgvuldige afweging van het besmettingsrisico in een centrum voor vaccinatie tegen gele koorts, een vrijstellingsattest voor vaccinatie worden afgeleverd. [Voor meer informatie over gele koorts, zie www.itg.be , kies "Reisgeneeskunde"]

1 Zie www.who.int/ith/updates/20130521/en/index.html , www.who.int/immunization/sage/meetings/2013/april/3_YF_BOOSTER_FINAL_DRAFT2.pdf en www.who.int/wer/2013/wer8820.pdf