Gebruik van antidiabetica tijdens de ramadan
Op 6 juni 2016 start voor de moslims de jaarlijkse ramadan, een maand van vasten van zonsopgang tot zonsondergang. In vroegere Folia werd aandacht besteed aan de problematiek van geneesmiddelen die meerdere malen daags moeten worden ingenomen [zie Folia mei 2013]. Wat bij het moeilijke probleem van diabetes ?1 In principe moet aan diabetespatiënten altijd geadviseerd worden niet te vasten.
- Vasten dient te worden afgeraden aan patiënten met type 1-diabetes, onstabiele of slecht gecontroleerde diabetes en zwangere vrouwen met diabetes.
- Bij patiënten met type 1- of type 2-diabetes die met insuline worden behandeld, dient dosisaanpassing (basale en preprandiale insuline) en regelmatige (zelf)controle van de glykemie te gebeuren, en eventueel dient men over te gaan naar een ander type insuline, in overleg met de endocrinoloog.
- Metformine heeft in het algemeen de voorkeur als orale behandeling, en dit geldt ook bij personen die vasten. Het risico van hypoglykemie is gering. Een driemaal daagse inname kan worden vervangen door een tweemaal daagse inname.
- Hypoglykemiërende sulfamiden en gliniden worden, gezien het hoge risico van hypoglykemie, best vermeden en, indien toch gebruikt, wordt tijdelijke halvering van de dosis aangeraden.
- Glitazonen, gliptines en incretinemimetica geven een gering risico van hypoglykemie en vereisen geen dosisaanpassing.
- Gliflozinen worden, gezien de nog geringe ervaring bij personen die vasten en het risico van dehydratie en van keto-acidose [zie Folia september 2015], niet aanbevolen.
1 BMJ Open Diabetes Research and Care 2015.3:e000108 (doi: 10.1136/bmjdrc-2015-000108) (via www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4477152/pdf/bmjdrc-2015-000108.pdf; www.diabetesfederatie.nl/images/DIAB-1139439-0001_diabetes-en-ramadan_brochure2015_inclDisclaimerV2.pdf; www.diabetesfederatie.nl/images/DIAB-1139439-0001_diabetes-en-ramadan_medicatiekaart2014.pdf; Diabetic Medicine (early online publicatie 25/2/16; doi: doi:10.1111/dme.13080)