Influenzavaccins 2021 - 2022

In het griepseizoen 2020-2021 zijn er wereldwijd, ook in België, weinig of geen griepgevallen geweest.¹ Dit is ongetwijfeld een gevolg van de coronamaatregelen die ook voor het influenzavirus een extra barrière betekenden. Omdat het influenzavirus zo weinig heeft gecirculeerd en er dus vorig griepseizoen geen bijkomende natuurlijke immuniteit is opgebouwd, stelt de Hoge Gezondheidsraad (HGR, Advies 9625, 10/06/21)2 dat voor het griepseizoen 2021-2022 nog minder dan in andere jaren te voorspellen is hoe en wanneer het influenzavirus zal opduiken, noch met welke virulentie en ernst.
 
Gezien de huidige context van de COVID-19 pandemie is het essentieel, of men gevaccineerd is tegen influenza of niet, om de basis-voorzorgsmaatregelen zoals regelmatig handen wassen met zeep en een goede nies- en hoesthygiëne correct toe te passen.3,4 Deze voorzorgsmaatregelen zijn essentieel om verspreiding en infectie met zowel het influenzavirus als het coronavirus (zie onder andere https://covid-19.sciensano.be/nl) en ook andere virussen die griepale aandoeningen veroorzaken te beperken.

De vaccins voor seizoen 2021-2022

• Welke vaccins zullen in België beschikbaar zijn? Enkel tetravalente influenzavaccins (d.w.z. met twee influenza A-componenten en twee influenza B-componenten), zoals in vorig influenzaseizoen. Het gaat om: α-RIX-Tetra®, Vaxigrip Tetra®, Influvac Tetra® (op onze website vermeld met de update van augustus 2021). Het zijn geïnactiveerde, injecteerbare vaccins.

• Wat is hun samenstelling? Hun samenstelling, op basis van de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO)5, is als volgt.

  • A/Victoria/2570/2019 (H1N1)pdm09 of een verwante stam

  • A/Cambodia/e0826360/2020 (H3N2) of een verwante stam

  • B/Washington/02/2019 of een verwante stam (de zogenaamde “B-Victoria-lijn”)

  • B/Pukhet/3073/2013 of een verwante stam (de zogenaamde “B-Yamagata-lijn”).

  Er is ten opzichte van het influenzaseizoen 2020-2021 een aanpassing van beide influenza A-componenten.

• Hoe influenzavaccins voorschrijven en afleveren? Wanneer de arts op het voorschrift “Influenzavaccin” vermeldt in plaats van een specialiteitsnaam, mag de apotheker één van de drie vaccins afleveren.

• Zijn er tussen de influenzavaccins verschillen in de leeftijd vanaf wanneer het vaccin mag gebruikt worden ? Neen, α-RIX-Tetra®, Vaxigrip tetra® en Influvac Tetra® kunnen alle drie gebruikt worden vanaf de leeftijd van 6 maanden.

• We verwijzen naar het Repertorium voor meer details over toediening en dosering van de influenzavaccins.
  
   

Advies Hoge Gezondheidsraad (HGR) influenzaseizoen 2021-2022

De Hoge Gezondheidsraad (HGR, Advies 9625, 10/06/21)2 beveelt voor het seizoen 2021-2022 een gefaseerd verloop aan van de vaccinatie tegen influenza.

• Eerst en prioritair vaccinatie van alle personen uit “categorie A”: de definiëring van deze personen is niet gewijzigd ten opzichte van vorig jaar, en het gaat om (1) de personen met hoog risico van complicaties (de “hoogrisicopersonen”, zie verder: + meer info), (2) de personen werkzaam in de gezondheidssector en (3) de personen die onder hetzelfde dak wonen als de hoogrisicopersonen of als kinderen jonger dan 6 maanden. Het doel is deze personen te vaccineren vanaf midden oktober 2021.

• Nadien, in functie van de voorraad influenzavaccins, komen de personen uit “categorie B” (personen tussen 50 en 65, zeker als ze roken, excessief drinken of zwaarlijvig zijn, zie verder: + meer info) aan bod.

• Als laatste en als de vaccinvoorraad het toelaat, kunnen de andere personen zich laten vaccineren. De HGR merkt in haar advies op dat systematische vaccinatie van gezonde volwassenen tussen 18 en 65 jaar niet wordt aanbevolen (wegens geen winst in termen van bv. hospitalisatie), en de HGR verwijst daarbij naar de aanbeveling van EBMPracticeNet “Preventie van influenza in de huisartspraktijk. Herziening.” (2018)6.

Enkele publicaties rond vaccinatie tegen influenza tijdens de zwangerschap

• Vaccinatie tegen influenza van alle zwangere vrouwen, ongeacht het zwangerschapstrimester, wordt al enkele jaren aanbevolen door de HGR. Dit wordt benadrukt in de aanbevelingen van de HGR rond vaccinatie tijdens de zwangerschap: zie website HGR, Advies 8754 (13/11/20).7 Bescherming van de moeder tegen ernstig verlopende influenza wordt als hoofddoel beschouwd. Door de overdracht van antistoffen via de placenta wordt aangenomen dat vaccinatie van de moeder ook de pasgeborene zal beschermen tijdens de eerste levensmaanden. Om bescherming aan de pasgeborene te kunnen bieden, moet de vaccinatie wel minstens 15 dagen voor de bevalling gebeuren.

• De HGR wijst erop dat er geen aanwijzingen zijn van een nadelig effect (miskraam, aangeboren afwijkingen of andere nadelige effecten) door vaccinatie tegen influenza tijdens de zwangerschap. Dit is ook de boodschap in de bronnen die het BCFI raadpleegt  rond geneesmiddelen en zwangerschap: Lareb, LeCrat en Drugs in Pregnancy and Lactation (Briggs et al., ed. 12) (bronnen laatst geraadpleegd op 27/07/21).

• Ook twee recente observationele studies geven geen aanwijzingen van een nadelig effect.

  • Een Zweedse studie8 toont geen verband tussen vaccinatie van zwangere vrouwen tegen het pandemische H1N1-influenzavirus (seizoen 2009-2010) en optreden van autisme-spectrumstoornissen bij hun kinderen. De kinderen werden gemiddeld 6,7 jaar gevolgd. Subgroepanalyse bij de vrouwen die in het 1^ste trimester werden gevaccineerd wijzigde het resultaat niet. Het gebruikte vaccin was Pandemrix®, het geadjuveerde pandemisch vaccin dat ook in België werd gebruikt in het seizoen 2009-2010. Dit vaccin is sedertdien niet meer gebruikt.

  • Een Canadese studie9 toont geen verband tussen vaccinatie van zwangere vrouwen tegen influenza (met gebruik van trivalente vaccins over de seizoenen 2010-2014) en allerlei gezondheidsuitkomsten bij hun kinderen (o.a. astma, infecties, kankers, gehoor- of gezichtsverlies). De kinderen werden gemiddeld 3,6 jaar gevolgd. Subgroepanalyse bij de vrouwen die in het 1ste trimester werden gevaccineerd wijzigde het resultaat niet.
     

Plaatsbepaling van het BCFI van de influenzavaccins anno 2021

De Plaatsbepaling is niet gewijzigd ten opzichte van vorig jaar (zie Folia augustus 2020). De belangrijkste boodschappen zijn:

• De huidig beschikbare influenzavaccins bieden gedeeltelijke bescherming tegen het risico van influenzabesmetting (bv. daling van het risico van 6% naar 2,4% bij ouderen). Hun globaal effect is bescheiden, zeker in de seizoenen waarin er onvolledige matching is tussen de vaccinvirussen en de circulerende virussen. Hun impact op morbiditeit en mortaliteit blijft door de beperkte kwaliteit van de studiegegevens onduidelijk.

• Het risicoprofiel van de influenzavaccins is gunstig. Er zijn geen aanwijzingen dat de vaccinatie nadelige effecten heeft op de zwangerschap of het ongeboren kind.

• Ondanks de beperkingen van de huidige influenzavaccins wordt influenzavaccinatie aangemoedigd bij personen met hoog risico van complicaties, zeker patiënten met onderliggend lijden en immuungedeprimeerden. Deze patiënten behoren tot de prioritaire groepen voor vaccinatie zoals vooropgesteld door de HGR. In verband met vaccinatie van immuungedeprimeerden verwijzen we ook naar het advies van de HGR “Vaccinatie van immuungecompromitteerde en chronische zieke kinderen en/of volwassenen (september 2019, Advies 9158)”

Specifieke bronnen