Goed om te weten
De Top 25 van de werkzame bestanddelen in de RIZIV-uitgaven in 2020 voor geneesmiddelen in de ambulante zorg

Naar jaarlijkse gewoonte publiceerde het RIZIV de TOP 25 van de werkzame bestanddelen in de uitgaven van het RIZIV in 2020 voor terugbetaalde geneesmiddelen afgeleverd in de openbare apotheken.1 De RIZIV-uitgaven voor de geneesmiddelen in deze Top 25 bedragen in totaal ongeveer 914 000 000 euro. De top 25 omvat 34% van de totale uitgaven voor terugbetaalde geneesmiddelen afgeleverd in de openbare apotheken. Naast deze 25 actieve bestanddelen zijn er nog 709 andere waarvoor een tegemoetkoming is voorzien in de ambulante sector. De uitgaven zijn geklasseerd per actief bestanddeel.
 

Enkele commentaren bij deze lijst

• Deze lijst bevat enerzijds en in toenemende mate dure geneesmiddelen die door een beperkt aantal patiënten worden gebruikt zoals:

  • de TNF-remmers adalimumab (1^ste plaats in de Top 25), etanercept en golimumab, en de interleukine-antagonisten secukinumab en ustekinumab voor behandeling van reumatoïde artritis en andere immuungemedieerde aandoeningen;

  • stollingsfactor VIII en, nieuw in de lijst van 2020, het monoklonaal antilichaam emicizumab voor gebruik bij patiënten met hemofilie A (samen ongeveer € 66 000 000 voor 400 patiënten);

  • dimethylfumaraat voor behandeling van multiple sclerose;

  • een aantal combinaties van HIV-remmers (met 1 nieuwe combinatie in de lijst van 2020);

  • omalizumab, een monoklonaal anti-IgE-antilichaam gebruikt bij bepaalde ernstige vormen van allergisch astma, urticaria of neuspoliepen (nieuw in de lijst van 2020).

• Anderzijds staan in de lijst minder dure geneesmiddelen die door een veel groter aantal patiënten worden gebruikt.

  • Daaronder zijn er een aantal “oude bekenden” van de Top 25: atorvastatine, bisoprolol, metformine en de PPI’s omeprazol en pantoprazol. Pantoprazol en omeprazol (4^de respectievelijk 13^de plaats) kennen samen meer dan 2 miljoen gebruikers in 2020 [voor de Plaatsbepaling van de PPI’s zie Repertorium 3.1.]. Simvastatine en rosuvastatine zijn verdwenen uit de Top 25.

  • Nieuw in de Top 25 van 2020 zijn de influenzavaccins (15^de plaats, met ± 2,1 miljoen patiënten), wat volgens het RIZIV te maken heeft met de uitzonderlijke maatregelen die in het kader van de coronapandemie werden toegekend: de verhoogde terugbetaling (van categorie Cs naar B), de uitbreiding van doelgroep die in aanmerking komt voor terugbetaling en de prijsverhoging die aan de influenzavaccins werd toegekend.

• De DOAC’s apixaban en rivaroxaban staan op de 2^de respectievelijk 3^de plaats in de Top 25, met verder in de lijst ook edoxaban (6^de plaats) en dabigatran (20^ste plaats). Samengeteld wordt ongeveer 210 miljoen euro aan de DOAC’s terugbetaald voor iets meer dan 290 000 patiënten. Volgens berekeningen van het RIZIV worden de DOAC’s op dit ogenblik gebruikt in de meerderheid van de anticoagulerende behandelingen (69%, berekend volgens het aantal DDD) [ter vergelijking: de heparines in 21% van de behandelingen en de vitamine K-antagonisten in 10% van de behandelingen]. [Voor de plaatsbepaling van de DOAC’s, zie Repertorium 2.1.2.].

• Het blijft al jaren verrassend dat paliperidon en denosumab voorkomen in de Top 25.

  • Paliperidon heeft geen aangetoonde meerwaarde t.o.v. andere antipsychotica, noch qua werkzaamheid, noch qua risico’s, en is veel duurder voor de gemeenschap (niet voor de patiënt) dan sommige andere antipsychotica.

  • Denosumab wordt gebruikt bij osteoporose en kankers (bv. gevorderde maligniteiten waarbij bot is betrokken). In de medicamenteuze aanpak van postmenopauzale osteoporose kan denosumab een optie zijn wanneer orale bisfosfonaten gecontra-indiceerd zijn of niet verdragen worden: zie Repertorium 9.5.

Specifieke bronnen

1 RIZIV. Infospot. De TOP 25 van de werkzame bestanddelen in de uitgaven in de ambulante sector van de verzekering voor geneeskundige verzorging in 2018, publicatie van 05/10/2021. Zie website RIZIV. PDF-versie.