Evaluatie op Europees niveau van centraal werkende anorexigenen

In 1995 werden de resultaten bekend gemaakt van een patiënt-controle onderzoek ("case-control&quot studie) waaruit bleek dat anorexigenen een risicofactor zijn voor het optreden van pulmonale hypertensie. Naar aanleiding hiervan werd in 1996 op Europees niveau beslist de bijsluiters van specialiteiten op basis van bepaalde anorexigenen aan te passen, met vermelding dat de behandeling moet worden voorbehouden voor sterk obese patiënten bij wie diëtetische maatregelen alleen onvoldoende zijn [zie Folia januari 1997]. Deze beslissing betrof volgende anorexigenen: amfepramon, clobenzorex, dexfenfluramine, fenbutrazaat, fendimetrazine, fenfluramine, fenmetrazine, fenproporex, fentermine, mazindol, mefenorex, norpseudo-efedrine, propylhexedrine.

In 1997 kwamen gegevens ter beschikking die het vermoeden deden rijzen dat fenfluramine en dexfenfluramine hartklepafwijkingen konden veroorzaken, en op initiatief van de betrokken firma' s werden de specialiteiten op basis van fenfluramine of dexfenfluramine wereldwijd teruggetrokken. In België werd een ministerieel besluit (B.S. 15.11.1997) uitgevaardigd waarin de aflevering van geneesmiddelen op basis van fenfluramine en/of dexfenfluramine (met inbegrip van magistrale bereidingen) werd geschorst [zie Folia oktober 1997 en van mei 1999 ].

Naar aanleiding van deze gegevens kreeg het Committee for Proprietary Medicinal Products (CPMP), het wetenschappelijk adviesorgaan van het European Agency for the Evaluation of Medicinal Products, de opdracht de baten-risicoverhouding van de hierboven vermelde anorexigenen opnieuw te evalueren. Het finale advies van het CPMP werd in september 1999 publiek gemaakt (Press-release CPMP/2325/99, 9 sept. 1999)¹, en luidt als volgt.

• Inzake fenfluramine en dexfenfluramine is het CPMP van oordeel dat de registratie van specialiteiten die deze middelen bevatten, dient te worden geschrapt. Het advies is gebaseerd op het feit dat er een gebrek is aan evidentie van doeltreffendheid en dat het risicoprofiel onaanvaardbaar is (risico op pulmonale hypertensie en hartklepafwijkingen).
• De registratie van specialiteiten op basis van amfepramon, clobenzorex, fenbutrazaat, fendimetrazine, fenmetrazine, fenproporex, fentermine, mazindol, mefenorex, norpseudo-efedrine, propylhexedrine dient eveneens te worden geschrapt. Dit advies is vooral gebaseerd op het gebrek aan evidentie van doeltreffendheid.

Dit advies dient eerst nog door de Europese Commissie te worden bekrachtigd; de beslissing van de Europese Commissie zal bindend zijn voor alle lidstaten van de Europese Unie.

In België is een ministerieel besluit in voorbereiding waarin de aflevering van geneesmiddelen die één of meerdere van de hierboven vermelde anorexigenen (magistraal en onder vorm van specialiteit) bevatten, wordt geschorst. Het gaat in het bijzonder om de specialiteiten op basis van amfepramon (ATRACTIL, DIETIL-RETARD, MENUTIL (ondertussen teruggetrokken), PREFAMONE CHRONULES, REGENON, TENUATE DOSPAN), fendimetrazine (ANORAN) en fentermine (IONAMIN, IONAMIN FORTE, PANBESY NYSCAPS), welke momenteel in ons land nog zijn gecommercialiseerd.

In het advies van het CPMP zijn een aantal centraal werkende sympathicomimetica die eveneens als anorexigeen kunnen gebruikt worden, niet opgenomen : amfetamine, dexamfetamine, etilamfetamine, methylamfetamine, fenylpropanolamine - ook norefedrine genoemd - (FUGOA N, ondertussen teruggetrokken). Ook het ministerieel besluit dat in principe weldra zou moeten verschijnen, zou niet van toepassing zijn op deze middelen. Vanzelfsprekend dient ook het gebruik van deze centraal werkende stoffen als anorexigeen absoluut te worden afgeraden.

In verband met fenylpropanolamine kent men het risico op hartritmestoornissen en psychiatrische stoornissen. Men moet vermijden dat door de terugtrekking van andere anorexigenen het gebruik van fenylpropanolamine, en bijgevolg het aantal ongewenste effecten, toeneemt.

¹ Het persbericht van het CPMP kan worden geraadpleegd via de website van het European Medicines Control Agency: " http://www.eudra.org/humandocs/humans/pr.htm " na openen van Acrobat Reader.