Wat is het beste tocolyticum?

In de Lancet werd recent een commentaar gepubliceerd over de ontwikkeling van nieuwe mogelijkheden bij de behandeling van premature arbeid. De auteur merkt in de eerste plaats op dat toediening van een tocolyticum niet altijd wenselijk is, en in bepaalde situaties, b.v. in geval van chorioamnionitis, loslating van de placenta of intra-uteriene infectie, zelfs gevaarlijk kan zijn voor de moeder en/of de foetus. Alvorens een tocolytische behandeling te starten, moeten oorzakelijke factoren die tot premature arbeid kunnen leiden, worden uitgesloten, in het bijzonder urinaire infectie. Tevens moeten de voor- en nadelen voor de moeder en de foetus van een verlenging van de zwangerschapsduur, worden afgewogen.

Het is de vraag wat het beste tocolyticum is wanneer een behandeling is aangewezen.

• Een meta-analyse van gecontroleerde, gerandomiseerde studies bij in totaal 2.284 vrouwen toonde dat een tocolytische behandeling op basis van een β₂ -mimeticum (b.v. ritodrine), indometacine (een inhibitor van de prostaglandinesynthese), atosiban (een antagonist van oxytocine) of ethanol geassocieerd was met een significante verlenging van de zwangerschapsduur, maar dat de perinatale prognose daarentegen niet werd beïnvloed. [N.v.d.r.: in een recent gerandomiseerd, gecontroleerd, dubbelblind onderzoek werd gevonden dat de doeltreffendheid van atosiban vergelijkbaar was met deze van ritodrine, maar dat atosiban beter verdragen werd.]
• Nifedipine was eveneens onderwerp van een gecontroleerd, gerandomiseerd onderzoek en van een meta-analyse. De resultaten tonen dat ten opzichte van ritodrine, nifedipine de zwangerschapsduur meer uitgesproken verlengde, en dat met nifedipine het risico van neonatale complicaties en ongewenste effecten bij de moeder geringer was.
• De toediening van indometacine langs vaginale weg, of langs rectale plus orale weg was eveneens onderwerp van een recent, gecontroleerd, gerandomiseerd onderzoek. De resultaten tonen dat de toediening van indometacine langs vaginale weg geassocieerd was met een meer uitgesproken verlenging van de zwangerschapsduur, met een hoger geboortegewicht en met een geringer risico van neonatale complicaties in vergelijking met het gebruik langs rectale plus orale weg. Wat ook de toedieningsweg is, indometacine moet met voorzichtigheid gebruikt worden gezien het risico van ongewenste effecten bij de foetus [n.v.d.r.: bloedingen, vroegtijdige sluiting van de ductus arteriosus].

De auteur van dit commentaar besluit dat artsen en hun patiënten moeten aangemoedigd worden om deel te nemen aan degelijke, grootschalige studies, om zo de doeltreffendheid van deze tocolytica te bepalen, in het bijzonder voor wat betreft de reductie van de neonatale complicaties. In afwezigheid van voldoende bewijzen van doeltreffendheid van de tocolytica, moet hun gebruik zoveel mogelijk beperkt worden.

Naar

• M. Hannah: Search for best tocolytic for preterm labour Lancet 356 : 699-700(2000)

Nota van de redactie

In België zijn nifedipine en indometacine niet geregistreerd voor deze indicatie. Atosiban (Tractocile) is geregistreerd voor deze indicatie, maar het is niet gecommercialiseerd. Er is geen studie beschikbaar waarin nifedipine en atosiban werden vergeleken.