Dexamethason bij bacteriële meningitis

Bacteriële meningitis kent nog steeds een belangrijke morbiditeit en mortaliteit. Een behandeling met antibiotica met bactericiede werking ter hoogte van het cerebrospinaal vocht dient zo snel mogelijk na optreden van de symptomen te worden gestart. De initiële keuze van het antibioticum is vaak empirisch (b.v. een breedspectrumcefalosporine zoals cefotaxim of ceftriaxon intraveneus, in combinatie met ampicilline bij kinderen jonger dan 3 maand, volwassenen ouder dan 50 jaar en immuungedeprimeerden). Het nut van bijkomende behandeling met glucocorticosteroïden is onderwerp van discussie.

• Bij kinderen wordt in het algemeen aanbevolen systematisch dexamethason toe te voegen aan de antibiotische behandeling. Dit is vooral gebaseerd op de gunstige effecten die met dexamethason zijn gezien op het gehoorverlies en de neurologische gevolgen bij kinderen met meningitis door H. influenzae; de incidentie van meningitis door H. influenzae is dankzij de vaccinatie evenwel sterk gedaald. Ook bij kinderen met meningitis door S. pneumoniae zijn er aanwijzingen - zij het minder sterk - van een gunstig effect van dexamethason gegeven vóór of samen met de antibiotische behandeling.
• Bij volwassenen is de noodzaak van behandeling met glucocorticosteroïden minder duidelijk. Een recente gerandomiseerde dubbelblinde studie in 5 Europese landen (o.a. in België) bij 301 patiënten van 17 jaar of ouder met bacteriële meningitis levert wel nieuwe evidentie dat dit bij bepaalde patiënten nuttig kan zijn. De resultaten tonen een lagere morbiditeit (in termen van invaliditeit) en mortaliteit bij de patiënten die dexamethason kregen (10 mg i.v. samen met, of 15 à 20 minuten vóór de eerste injectie van het antibioticum, en verder om de 6 uur gedurende 4 dagen) dan bij deze op placebo; er was geen effect van dexamethason op het gehoorverlies. Subgroepanalyse toonde enkel een gunstig effect bij meningitis door S. pneumoniae, niet bij meningitis door N. meningitidis.

Naar

• J. De Gans en D. van de Beek: Dexamethasone in adults with bacterial meningitis. N Engl J Med 347 : 1549-1556(2002)
• A.R. Tunkel en W.M. Scheld (Editorial): Corticosteroids for everyone with meningitis? N Engl J Med 347 : 1613-1615(2002)
• V.J. Quagliarello en W.M. Scheld: Treatment of bacterial meningitis. N Engl J Med 336 : 708-716(1997)
• Dexamethason in adults with bacterial meningitis (letters). N Engl J Med 348 : 954- 957(2003)