Hoe veilig zijn de geneesmiddelen gebruikt bij urineweginfecties tijdens de zwangerschap?

Elke urineweginfectie tijdens de zwangerschap gaat gepaard met een risico van pyelonefritis en van obstetrische complicaties (b.v. vroegtijdige bevalling), en dient behandeld te worden [zie ook Folia juni 1998]. Volgens een systematisch literatuuroverzicht zijn talrijke antibacteriële middelen doeltreffend voor de behandeling van urinaire infecties tijdens de zwangerschap. De vraag is hoe veilig deze geneesmiddelen zijn ?

• In de eerste lijn zijn amoxicilline en nitrofurantoïne de eerstekeuzemiddelen voor de behandeling van urineweginfecties tijdens de zwangerschap. De ervaring met deze twee middelen is het grootst, en ze kunnen veilig worden toegediend in de verschillende zwangerschapstrimesters. Nitrofurantoïne zal wel liefst niet worden toegediend op het einde van de zwangerschap of in geval van risico van vroegtijdige bevalling, gezien gevallen van hemolytische anemie zijn beschreven bij pasgeborenen waarvan de moeder kort vóór de bevalling was behandeld met nitrofurantoïne.
• Wanneer gebruik van een antibioticum met breder spectrum noodzakelijk is omwille van resistentie van de kiemen tegen de twee hierboven vermelde antibiotica, in het bijzonder amoxicilline, lijkt de associatie van amoxicilline en clavulaanzuur, of een cefalosporine een redelijke keuze [zie ook Folia december 1998]. Hoewel de gegevens nog beperkt zijn, zijn tot op heden met deze middelen geen ongewenste effecten gerapporteerd bij de foetus of de pasgeborene.
• De sulfamiden en trimethoprim zijn geen eerstekeuzemiddelen omwille van de steeds toenemende resistentie van de kiemen, maar ook omwille van de risico’s voor de vrucht. Trimethoprim is een foliumzuurantagonist, en gebruik ervan tijdens het eerste trimester van de zwangerschap gaat gepaard met een verhoogd risico van misvormingen, vooral ter hoogte van de neuraalbuis. De veiligheid van de sulfamiden in het eerste trimester van de zwangerschap is evenmin bewezen, en wanneer ze worden toegediend op het einde van de zwangerschap kunnen ze hyperbilirubinemie en icterus uitlokken bij de pasgeborene.
• Gezien gebrek aan voldoende gegevens, zal fosfomycine niet toegediend worden in het eerste trimester van de zwangerschap.
• De chinolonen zijn gecontra-indiceerd gedurende de ganse duur van de zwangerschap gezien bij het dier irreversibele aantasting van het gewrichtskraakbeen werd beschreven.
• De aminosiden zijn in principe gecontra-indiceerd tijdens de zwangerschap omwille van het risico van nefrotoxiciteit en ototoxiciteit bij de foetus. Enkel gentamicine wordt nog soms gebruikt bij falen van andere behandelingen, en op basis van de resultaten van het antibiogram.

Naar

• Urineweginfecties tijdens de zwangerschap: welke geneesmiddelen zijn veilig? Geneesmiddelenbulletin 36 : 121-124(2002)

Nota van de redactie

Zoals vermeld in de Folia van junien december 1998is hospitalisatie aangewezen in geval van acute pyelonefritis tijdens de zwangerschap.