Goed om te weten: Doeltreffendheid van de antialzheimermiddelen en herziening van de terugbetalingsvoorwaarden

[Reeds verschenen in de rubriek “ Goed om te weten ” op onze website op 30/08/11]

De geneesmiddelen gebruikt bij de ziekte van Alzheimer zijn: (1) de cholinesterase-inhibitoren [donepezil (Aricept®), rivastigmine (Exelon®) en galantamine (Reminyl®)], (2) memantine (Ebixa®) en (3) Ginkgo biloba (Tanakan®, Tavonin®). De doeltreffendheid van deze middelen is echter beperkt en zij kunnen in geen geval de evolutie van de ziekte afremmen. Daarenboven zijn deze middelen geassocieerd aan ongewenste effecten en er zijn veel medicamenteuze interacties. [Zie ook “Update Transparantiefiches” (versie juni 2010) en Gecommentarieerd Geneesmiddelenrepertorium 2011, hoofdstuk 10.11.].

In juli 2009 heeft het Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) de wetenschappelijke evidentie van de doeltreffendheid alsook de kosten-batenverhouding van deze middelen bestudeerd.

Het besluit van het KCE-rapport was dat er een zwakke, maar relatief goed gedocumenteerde klinische doeltreffendheid is van de cholinesterase-inhibitoren, en het KCE pleit voor het voortzetten van hun terugbetaling. De terugbetaling van memantine in monotherapie wordt in vraag gesteld, gezien de zeer zwakke (of zelfs afwezige) doeltreffendheid. Ook wordt in het KCErapport gesuggereerd om Ginkgo biloba niet meer terug te betalen bij gebrek aan degelijke gegevens over de klinische doeltreffendheid. Voor geen enkel anti-alzheimermiddel, ook niet voor de cholinesterase-inhibitoren, bestaat er sterke evidentie over hun kosten-batenverhouding. In antwoord op het KCE-rapport heeft de Commissie Terugbetaling Geneesmiddelen de terugbetalingsmodaliteiten van deze geneesmiddelen herzien. Volgende wijzigingen zijn van toepassing sinds 1 juni 2011.

• Om terugbetaling voor de cholinesterase- inhibitoren te bekomen moest de MMSE-score gelijk of hoger zijn dan 12, met bijkomende bevestiging van de diagnose door neuropsychologische testen bij een score hoger dan 24. In de nieuwe regelgeving is de benedengrens van de MMSE-score gewijzigd van 12 naar 10. De andere criteria blijven ongewijzigd: de cholinesterase- inhibitoren worden terugbetaald bij patiënten met lichte tot matig ernstige vormen van alzheimerdementie, na bevestiging van de diagnose door een (neuro)psychiater, internistgeriater of een neuroloog, en bij afwezigheid van andere ziekten die dementie veroorzaken.
• De terugbetaling van memantine (Ebixa®) in monotherapie en bij ernstige vormen van alzheimerdementie is geschrapt. Op dit ogenblik wordt terugbetaling slechts verleend in geval van associatie aan een cholinesterase-inhibitor voor matig ernstige vormen van de ziekte met een MMSE-score gelijk aan of hoger dan 10 en lager dan 15.
• De terugbetaling van Ginkgo biloba (Tanakan®, Tavonin®) is geschrapt.

Nota: De Mini Mental State Examination (MMSE) is het meest gebruikte criterium om de ernst van dementie te bepalen. De MMSE-score kan variëren van 0 tot 30, en een hoge score duidt op een beter cognitief functioneren.