Sint-Janskruid als antidepressivum

In de Brit Med J verschenen recent de resultaten van een gerandomiseerd dubbelblind onderzoek naar het gebruik van Sint-Janskruid (Hypericum perforatum) bij depressie.

324 patiënten met milde tot matige depressie kregen gedurende 6 weken

• ofwel Sint-Janskruid (onder vorm van extract): 500 mg extract (overeenkomend met 1 mg hypericine) per dag in 2 giften,
• ofwel imipramine: 150 mg per dag in 2 giften.

Zowel imipramine als Sint-Janskruid hadden een gunstig effect op de depressie, en het effect van beide middelen was vergelijkbaar; Sint-Janskruid had wel een beter effect op de angstsymptomen geassocieerd met de depressie. Ongewenste effecten waren frequenter bij patiënten op imipramine (63%) dan bij patiënten op Sint-Janskruid (39%); monddroogte was in beide groepen het frequentst gerapporteerde ongewenst effect (25% in de imipraminegroep en 8% in de Sint-Janskruidgroep). Meer patiënten stopten de behandeling omwille van ongewenste effecten in de imipraminegroep dan in de Sint-Janskruidgroep (16% versus 3%).

Een aantal commentaren van de auteurs van de studie worden hier samengevat. De doeltreffendheid en veiligheid van Sint-Janskruid is de laatste jaren in editorialen in vraag gesteld, en in een in 1996 gepubliceerd literatuuroverzicht [ Brit Med J 131 : 253-258(1996)] werd gepleit voor degelijke studies. Sindsdien zijn de resultaten van meerdere degelijke studies gepubliceerd. Het hierboven besproken onderzoek is het grootste tot nu toe, en in tegenstelling tot de andere studies werd imipramine gebruikt in een volwaardige therapeutische dosis. De resultaten van deze studie steunen de stelling dat Sint-Janskruid en imipramine therapeutisch evenwaardig zijn, en ze bevestigen de te verwachten ongewenste effecten van imipramine en Sint-Janskruid. In dit onderzoek werden geen interacties met Sint-Janskruid gerapporteerd, maar men dient er rekening mee te houden dat Sint-Janskruid kan interageren met meerdere geneesmiddelen [zie Nota van de redactie].

Naar H. Woelk: for the Remotiv/Imipramine Study Group: Comparison of St John’s wort and imipramine for treating depression: randomised controlled trial. Brit Med J 321 : 536-539(2000)

Nota van de redactie

• Sint-Janskruid kan de plasmaspiegels van geneesmiddelen zoals carbamazepine, ciclosporine, digoxine, fenobarbital, fenytoïne, indinavir, theofylline en vitamine K-antagonisten doen dalen, en doorbraakbloedingen zijn gerapporteerd met de associatie ethinylestradiol + desogestrel; waarschijnlijk zijn enzyminducerende eigenschappen van bestanddelen in Sint-Janskruid de oorzaak van de meeste van deze interacties. Ook kan een serotoninesyndroom optreden bij gelijktijdig gebruik van een serotonine-heropnameremmer en mogelijk ook van een triptaan. [Zie ook Folia maart 2000 ].
• Imipramine is gedurende lange tijd de gouden standaard geweest in vergelijkende studies met antidepressiva. Toch is het ook belangrijk dat Sint-Janskruid ook zou vergeleken worden met de selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s). Het aantal gepubliceerde studies waarin Sint-Janskruid wordt vergeleken met een SSRI zijn echter schaars: in het zoekprogramma Medline werden twee studies met fluoxetine teruggevonden. Een grootschalige studie waarin Sint-Janskruid vergeleken wordt met fluoxetine en placebo bij patiënten met uitgesproken depressie is lopende.
• In een recent overzichtsartikel over alternatieve geneeskunde in de Brit Med J [321 : 683-686(2000)] worden de effecten van Sint-Janskruid niet in vraag gesteld, maar wordt gewezen op een aantal, nog niet opgeloste vragen, in het bijzonder in verband met werkingsmechanisme en actieve bestanddelen.
• Sint-Janskruid is in België niet beschikbaar als geneesmiddel, maar het is te verkrijgen als voedingsmiddel onder voorgedoseerde vorm. Voor deze preparaten wordt niet vermeld hoeveel hypericine aanwezig is per gewichtseenheid extract, en het is dus niet mogelijk de doses voorgesteld voor deze preparaten te vergelijken met de doses die gebruikt zijn in klinische studies. Daarenboven zijn er voor deze preparaten geen bijsluiters waarin b.v. de mogelijke interacties worden beschreven, en kan voor dergelijke preparaten de chemisch-farmaceutische kwaliteit niet worden gegarandeerd. Deze preparaten kunnen dus niet worden aanbevolen. In verband met geneesmiddelen en voedingsmiddelen op basis van planten verwijzen we ook naar het artikel &quotGeneesmiddelen op basis van planten&quot in dit nummer van de Folia.